Niektórym firmom czasami trudno jest sprostać wyzwaniom rynku. Co w sytuacji, kiedy nastąpi niespodziewany kryzys ekonomiczny, automatyzacja lub inne niefortunne zdarzenie? Wtedy firmy zaczynają szukać oszczędności. Zwykle kończy się to zwolnieniami. Czym jest zwolnienie grupowe, jakie obowiązki ma pracodawca oraz jakie uprawnienia przysługują zwalnianym pracownikom? Dowiesz się z poniższego artykułu.
Zwolnienia grupowe. Czym są?
Zwolnienia grupowe to szczególny tryb rozwiązywania umów, z przyczyn znajdujących się po stronie pracodawcy. Dotyczą pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Pracownicy zatrudnieni na podstawie umów cywilnoprawnych, nie podlegają przepisom o zwolnieniach grupowych, w związku z czym nie mają uprawnień z tytułu zwolnień grupowych.
O zwolnieniach grupowych można mówić, w przypadku kiedy pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników. U pracodawcy, który zatrudnia mniej niż 20 pracowników również mogą wystąpić znaczne redukcje zatrudnienia. W tej sytuacji jednak nie są one traktowane, jako zwolnienia grupowe, a zwalnianym pracownikom nie przysługują z tego tytułu żadne uprawnienia.
Kiedy zwolnienia są grupowe?
Ze zwolnieniami grupowymi mamy do czynienia w przypadku, kiedy w okresie nieprzekraczającym 30 dni pracodawca, który zatrudnia minimum 20 pracowników zwolni:
- 10 pracowników, pod warunkiem, że zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
- 30 pracowników, pod warunkiem, że zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników,
- 10 procent pracowników, w sytuacji kiedy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, ale mniej niż 300 zatrudnionych.
Przyczyny zwolnień muszą w tej sytuacji leżeć po stronie pracodawcy, jak np. bankructwo, czy zamknięcie zakładu pracy, a nie po stronie zatrudnionych. Stosunek pracy w przypadku zwolnień grupowych może nastąpić na mocy porozumienia stron lub w drodze wypowiedzenia złożonego przez pracodawcę.
Odprawa pieniężna przy zwolnieniach grupowych
Zgodnie z przepisami, pracownikom zwalnianym w ramach zwolnień grupowych przysługuje odprawa pieniężna. Jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż dwa lata, przysługuje mu odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Jeżeli pracownik był zatrudniony od 2 do 8 lat odprawa przysługuje mu w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia. W sytuacji, kiedy pracownik przepracował u danego pracodawcy ponad 8 lat należy mu się odprawa w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.
Odprawę ustala się według tych samych zasad, które obowiązują przy przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
Sama odprawa pieniężna nie może przekraczać kwoty 15-krotnego wynagrodzenia minimalnego, które obowiązuje w dniu rozwiązania stosunku pracy.
Ochrona przed zwolnieniem grupowym
Zwolnienia grupowe w niektórych przypadkach mają również zastosowanie wobec pracowników objętych szczególną ochroną. Są to:
- kobiety w ciąży,
- pracownikom, którym do wieku emerytalnego brakuje nie więcej niż 4 lata,
- pracownicy w trakcie urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego oraz urlopu wychowawczego,
- zarządy związków zawodowych,
- społeczni inspektorzy pracy,
- pracownicy, którzy zostali powołani do służby wojskowej, służby zastępczej, zasadniczej służby wojskowej oraz przeszkolenia do wojska.
Pracownikom chronionym przed zwolnieniem w ramach zwolnień grupowych można jednak zmienić dotychczasowe warunki pracy lub płacy, jak np. zmienić stanowisko pracy lub wynagrodzenie. To oznacza, że podlegają oni częściowej ochronie. Należy jednak pamiętać, że takiemu pracownikowi do końca okresu ochrony będzie przysługiwał dodatek wyrównawczy, który wyrówna obniżone wynagrodzenie.