Każdy pracownik ma prawo do urlopu. W ciągu roku jest to 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego, w zależności od stażu pracy. Wyróżniamy jeszcze kilka innych dodatkowych rodzajów nieobecności. Jednym z nich jest dzień wolny za święto przypadające w sobotę. Komu się należy i w jakich przypadkach? Jak go rozliczyć? Czy można pracować w święto? Czy należy się ekwiwalent? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w artykule.

Dzień wolny za święto w sobotę – dla kogo?

Według przepisów Kodeksu pracy sobota to dzień ustawowo wolny od pracy. Dla tych, którzy są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, sprawa wydaje się jasna. Ma na to wpływ pięciodniowy tydzień pracy. W art. 129 § 1 KP znajdziemy zapis, że norma czasu pracy to nie przekraczanie 8 godzin na dobę oraz przeciętnie 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy. Istotne tutaj jest słowo „przeciętnie”. Najprościej mówiąc, nie każdy tydzień będzie obejmować 5 dni pracujących. Czasem będą to 4 dni, a czasem 6. W przyjętym okresie rozliczeniowym pracownik musi jednak pracować przeciętnie przez 5 dni w tygodniu. Art. 20 Kodeksu pracy stanowi, że jeżeli święto wypada w sobotę w przyjętym pięciodniowym tygodniu pracy, to pracodawca musi udzielić pracownikowi dodatkowego dnia wolnego. Dotyczy to tego samego okresu rozliczeniowego. Te przepisy nie dotyczą umów cywilnoprawnych.

Przy takim rodzaju umowy nie wszystko jest regulowane przepisami. Zasady świadczenia pracy na podstawie umowy zlecenie określają okres wypowiedzenia, czy też zasady wynagradzania. Nie regulują jednak przede wszystkim normy czasu pracy. Czy w związku z tym pracownikowi na umowie cywilnoprawnej należy się dzień wolny za święto przypadające w sobotę? Taka zasada może być określona w na podstawie ustaleń między pracownikiem a pracodawcą w formie porozumienia stron. Bardzo często zdarza się, że pracodawcy oferują takim pracownikom podobne warunki jak tym zatrudnionym na umowę o pracę.

Dzień wolny za święto przypadające w sobotę a wynagrodzenie

Święto, które wypada w inny dzień niż niedziela w okresie rozliczeniowym, obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. W związku z tą zasadą pracodawcy udzielają pracownikom całego dnia wolnego za święto w sobotę. Z reguły nie przysługuje im za to wynagrodzenie. Warto zaznaczyć, że w 2023 roku jest tylko jeden dzień świąteczny wypadający w sobotę – 11 listopada. Taki dzień traktujemy tak, jak gdyby pracownik był wtedy w pracy. Jeżeli pracownik pracuje na umowie zlecenie według stawki godzinowej, to pracodawca zapłaci mu wtedy dodatkowe godziny, tak jakby w tę sobotę pracował.

Często pracodawca narzuca, kiedy pracownicy mają dzień wolny, np. w piątek, lub poniedziałek. Z reguły za dzień wolny za święto w sobotę nie należy się wynagrodzenie. Jeśli pracownik pracuje od poniedziałku do piątku po 8 godzin dziennie i za jedno święto w sobotę otrzyma jeden dzień wolnego w danym miesiącu, to nie otrzyma dodatkowych pieniędzy. 

Kiedy musimy wykorzystać dodatkowy dzień urlopu?

Jeżeli pracodawca z góry nie określił dnia wolnego za święto w sobotę, to możemy ten dzień urlopowy wykorzystać kiedy indziej. Czasem firma nie może pozwolić sobie na zastój spowodowany jej zamknięciem z powodu dodatkowego urlopu wszystkich pracowników. Pracodawca zgadza się wtedy, żeby pracownicy skorzystali z dodatkowego dnia wolnego z dogodnym terminie. Najważniejszą zasadą jest, aby odebrać tę dodatkową nieobecność w tym samym okresie rozliczeniowym co sobotnie święto. Na przykład, w przypadku kwartalnego okresu, dzień wolny za święto 11 listopada w 2023 r. musimy wykorzystać maksymalnie do 31 grudnia. Może to być także data poprzedzająca to sobotnie święto, np. 10 listopada. 

Rekompensata za pracę w święto w sobotę

W niektórych przypadkach firma nie może pozwolić sobie na zamknięcie także w sobotę, nawet jeśli wypada święto. Czasami wymagane jest, aby część pracowników jednak tego dnia pracowała. Prawo zezwala na pracę w nadgodzinach w niektórych przypadkach, np. w razie szczególnych potrzeb pracodawcy, lub usunięcia awarii, czy też konieczności prowadzenia akcji ratowniczej. Jeśli więc pracownik wykonuje pracę podczas dnia wolnego od pracy (co wynika z rozkładu czasu pracy), to przysługuje mu dzień wolny w innym terminie. Zawsze więc rekompensatą za pracę w dzień wolny, lub pracę w święto przypadające w sobotę, jest odebranie dnia wolnego. W przypadku, gdy do końca okresu rozliczeniowego pracodawca go nie udzieli, popełnia wykroczenie i grozi mu kara grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Zdarza się jednak, że konieczność pracy w dniu wolnym powstała bezpośrednio przed końcem okresu rozliczeniowego. Pracodawca mógł nie mieć możliwości zrekompensowania pracownikowi tej pracy innym dniem wolnym. W takiej sytuacji następuje przekroczenie przez pracownika przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy. Pracodawca musi więc wypłacić wynagrodzenie oraz dodatek za pracę w nadgodzinach w wysokości 100% płacy.