Umowa o pracę – najważniejsze informacje

umowa o pracę

Umowa o pracę zobowiązuje zarówno pracownika, jak i pracodawcę do wypełniania względem siebie określonych (w umowie) obowiązków. Nie polega ona oczywiście tylko na obowiązkach, ale również na przywilejach. Pracownik ma obowiązek dokładnego zapoznania się z ustaleniami umowy przed jej podpisaniem, aby uniknąć niedomówień oraz błędów. Poznaj typy umów o pracę w dalszej części tekstu. 

Według dokładniejszej definicji umowa o pracę to czynność prawna, która zakłada złożenie oświadczeń woli przez pracownika i pracodawcę. Potwierdzają one zobowiązanie pracownika do wykonywania swoich obowiązków pod kierownictwem pracodawcy, w określonym czasie oraz miejscu. Pracodawca jednak zobowiązany jest do zatrudnienia pracownika w zamian za ustalone wcześniej wynagrodzenie. Najważniejszą kwestią jest sporządzenie jej na piśmie, aby mieć jasne dowody na obustronną zgodę dotyczącą wszystkich ustaleń (stron umowy, warunków oraz rodzaju).  

Umowa o pracę – rodzaje 

Przepisy Kodeksu Pracy określają rodzaje umów o pracę jakie pracodawca może zawierać z pracownikiem. Są one podzielone według czasu na jaki pracownik jest zatrudniony. Umowa o pracę można zawrzeć:

  1. Na okres próbny – z reguły trwa on nie więcej niż 3 miesiące, jednak jest możliwość przedłużenia umowy o okres urlopu oraz innych usprawiedliwionych nieobecności pracownika. Jest to nowy przywilej, który pojawi się od sierpnia 2022 roku. 
  2. Na czas określony – ma ona swoją datę wygaśnięcia. Pracownicy mają wtedy obowiązek wykonywania zadań przez wyraźnie określony czas. Po upływie okresu, na jaki umowa na czas określony została zawarta, firma może chcieć ją przedłużyć lub odnowić.
  3. Na czas nieokreślony – nie ma z góry określonej daty wygaśnięcia. W związku z tym stosunek pracy może ustać jedynie na skutek np. rezygnacji pracownika lub zamknięcia firmy. 

Umowa o pracę – elementy umowy 

Umowa o pracę powinna zawierać w swej treści niezbędne elementy określone w szczególności w art. 29 Kodeksu pracy. Pominięcie jednego z nich może spowodować nieważność umowy o pracę.

Są to przede wszystkim: 

  • wskazanie rodzaju wykonywanej pracy,
  • zapłata za pracę – wysokość wynagrodzenia, sposób jego przekazania oraz czas rozliczeniowy, 
  • strony umowy, 
  • rodzaj umowy, 
  • data zawarcia umowy, 
  • miejsce wykonywania pracy, 
  • wymiar czasu pracy, 
  • termin rozpoczęcia pracy, 
  • system czasu pracy. 

Strony umowy o pracę mają wiele możliwości oryginalnych zapisów ustaleń w umowie. Konstruując dodatkowe zapisy umowy o pracę należy mieć na uwadze m.in. art. 8, 9 oraz 18 Kodeksu pracy. Do takich zapisów może należeć np. zakaz prowadzenia konkurencyjnej działalności przez pracownika. 

Rozwiązanie umowy o pracę 

Rozwiązanie umowy o pracę możliwe jest: 

  • za porozumienia stron,
  • za wypowiedzeniem,
  • bez wypowiedzenia,
  • po upływie czasu, na który została zawarta,
  • z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.

Oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę, tak samo jak sama umowa powinno zostać zawarte na piśmie. Powinna również być wskazana przyczyna wypowiedzenia, która jasno je uzasadnia. Stosuje się również pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy.