Czym są umowy cywilnoprawne? W Polsce możemy wyróżnić dwa rodzaje: umowa o dzieło i umowa zlecenie. Najczęściej zawiera się je wtedy, gdy pracodawca nie chce na stałe zatrudnić pracownika, a w krótkim okresie potrzebuje jego usług. Umowę o dzieło można nazwać również „umową rezultatu”. Jak je rozróżnić i na co warto zwracać uwagę?
Jak rozróżniamy umowę o dzieło i umowę zlecenie?
Umowę o dzieło zawiera się tylko w przypadku wykonywania konkretnego działania. W dokumencie ściśle określamy czas wykonywania usługi, niekiedy także i miejsce – jeżeli tego wymaga rodzaj wykonywanych usług. Takie umowy są najczęściej podpisywane w przypadku projektów graficznych, zaprojektowania strony internetowej, występu scenicznego, przeprowadzenia imprezy plenerowej.
Umowa zlecenie zakłada wykonywanie określonych czynności na rzecz zleceniodawcy – często ten rodzaj umowy jest też nazywany umową „starannego wykonania”. Dokument ten dokładnie opisuje wykonywane czynności, ich zakres oraz wynagrodzenie.
Wypowiedzenie umowy cywilnoprawnej
Przy umowach cywilnoprawnych nie obowiązuje zapis z Kodeksu Pracy. Z tego powodu umowę można rozwiązać z zachowaniem zawartego w dokumencie okresu wypowiedzenia. Trochę inaczej sprawa wygląda przy zwolnieniu dyscyplinarnym – w tym przypadku można pominąć ten zapis. Bardzo sprawnie ten temat opisuje art. 746. Kodeksu Cywilnego, który mówi, że umowy takie można rozwiązać w każdym momencie bez podania powodu i bez zastosowania żadnych okresów ochronnych.
Rozliczanie umowy cywilnoprawnej zawartej z pracownikiem
Zawarcie z pracownikiem umowy cywilnoprawnej wiąże się z dodatkowymi obowiązkami. Pracodawca musi zadbać o prawidłowe rozliczenie takiej umowy pod względem podatkowym i ubezpieczeniowym. Występuje kilka ważnych czynników. Wszystko zależy od tego, czy pracownik zatrudniony na umowę cywilnoprawną prowadzi własną działalność, pracuje także w innej firmie oraz jakie osiąga wynagrodzenie.
- Zryczałtowany podatek dochodowy – np. jeśli kwota wynagrodzenia jest niższa niż 200 zł. Rozliczany jest następująco: 17% x kwota wynagrodzenia brutto, np. 17% x 180 zł. Składki wynagrodzenia na ubezpieczenie społeczne (zleceniobiorca) wynoszą 20,27 zł, na ubezpieczenie zdrowotne 14,38 zł. Kwota wynagrodzenia netto: 180 zł – 20,27 zł – 14,38 zł – 31,00 zł = 114,35 zł
- Opodatkowanie na zasadach ogólnych – jeśli kwota wynagrodzenia określona w umowie jest wyższa niż 200 zł, np. 800 zł. Wynagrodzenie obliczamy następująco: składki wynagrodzenia na ubezpieczenie społeczne (zleceniobiorca) wynoszą 90,08 zł, na ubezpieczenie zdrowotne np. 709, 92 zł. 9% → 63,89 zł, 7,75% → 55,02 zł. Wyliczenie podatku:
- 709,92 zł x 20% = 141,98 zł
- 800 zł – (90,08 zł +141,98 zł) = 567,94 → 568,00 zł
- 568,00 zł x 17% = 96,56 zł
- 96,56 zł – 55,02 (ubezpieczenie zdrowotne 7,75%) = 41,54 → 42,00 zł
Kwota wynagrodzenia Netto: 800 zł – (90,08 zł + 63,89 zł + 42,00 zł) = 604,03 zł
- Określenie wynagrodzenia na podstawie stawki godzinowej – jeśli pracownik posiada inne zatrudnienie z wynagrodzeniem wyższym niż minimalne. Wtedy podlega obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jeśli stawka za godzinę wynosi 20 zł, a praca trwała 12 godzin, wynagrodzenie oblicza się następująco: 20 zł x 12 godzin = 240 zł brutto. Stawka na ubezpieczenie zdrowotne 9% → 21,60 zł, 7,75% → 18,60 zł. Koszty uzyskania przychodów: 180,00 zł x 20% = 48 zł, a wyliczenie podatku:
- 240,00 zł – 48 zł = 192,00 zł
- 144,00 zł x 17% = 32,64 zł
- 32,64 zł – 18,60 (ubezpieczenie zdrowotne 7,75%) = 14,04 zł → 14,00 zł
Kwota wynagrodzenia Netto: 240,00 zł – (21,60 zł + 14,00 zł) = 152,80 zł.