Przedsiębiorca, prowadząc działalność, generuje wiele kosztów. Niektóre składniki majątku określane są jako środki trwałe. Dotyczy to tych rzeczy, których okres użytkowania jest długi. Amortyzacja to najprościej mówiąc zmniejszanie wartości, czyli zużycie tych środków trwałych w określonym czasie. Jakie są jej metody? Ile wynoszą limity jednorazowej amortyzacji w 2024 r.? Dowiesz się z artykułu.
Amortyzacja środków trwałych – co to jest?
Według najprostszej definicji środek trwały to rzeczowy składnik majątku zdatny do wykorzystania w przedsiębiorstwie przez okres minimum 1 roku. Dla przykładu, środki trwałe to nieruchomości, urządzenia, czy pojazdy. Każdy z nich ma określoną wartość początkową. Amortyzacja środków trwałych zużycie środków trwałych wyrażone w postaci wartości. Wynika to z użytkowania tych rzeczy oraz czynników ekonomicznych. Amortyzacji dokonujemy za pomocą odpisów amortyzacyjnych.
Pierwszych odpisów dokonujemy najwcześniej w kolejnym miesiącu następującym po przyjęciu danego rzeczowego składnika majątku do użytkowania. Nie dotyczy to jednak amortyzacji jednorazowej. Ostatni odpis to ten, który zrówna się z wartością początkową rzeczy, lub po jego likwidacji czy też sprzedaży. Amortyzacji można dokonać metodą liniową, degresywną oraz naturalną.
Co więcej, amortyzacja środków trwałych zmniejsza wysokość podatku dochodowego, który musimy odprowadzić. Zaliczamy ją bowiem do kosztów uzyskania przychodów firmy w danym okresie.
Amortyzacja metodą liniową
Jedna z metod amortyzacji to metoda liniowa. Jest najbardziej popularna, ponieważ polega na założeniu, że środek trwały przez cały okres użytkowania zużywa się równomiernie. Na podstawie środków trwałych tworzy się załączniki PIT, czyli nr 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz CIT ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Na ich podstawie natomiast ustalana jest stała stawka, według której dokonujemy odpisów amortyzacyjnych.
Metoda indywidualna
Metoda liniowa ma dwa rodzaje. Jednym z nich jest metoda indywidualna, która rozszerza ten mechanizm, ponieważ podatnik ustala indywidualną stawkę amortyzacji. Dotyczy to wyjątkowych sytuacji, w których dany środek trwały był ulepszony (co w wielu przypadkach musi stanowić minimum 20% wartości początkowej), lub wcześniej używany przez inny podmiot (przez min. 6 miesięcy) i został wprowadzony do ewidencji pierwszy raz. Warto jednak pamiętać, że przy tej metodzie musimy ustalić minimalny okres amortyzacji. Środek trwały zaliczamy do jednej z grup klasyfikacyjnej. Dla grup 3-6 oraz 8 ten okres określono na 24 miesiące (wartość początkowa środka to mniej niż 25 tys. zł), 36 miesięcy (dla wartości początkowej 25 tys.-50 tys. zł), lub 60 miesięcy dla pozostałych. Dla środków transportu, czyli pojazdów minimalny okres amortyzacji indywidualnej wynosi 30 miesięcy.
Metoda przyspieszona
Drugim rodzajem amortyzacji metodą liniową jest metoda przyspieszona. Dotyczy to środków trwałych wykorzystywanych w sposób szczególny. Stawki podane w wykazie musimy odpowiednio powiększyć. Wystarczy pomnożyć stawkę z załącznika przez określony współczynnik:
- 2,0 dla maszyn i urządzeń, które są poddawane szybkiemu postępowi technicznemu;
- 1,4 przy środkach transportu, maszynach i urządzeniach;
- 1,2 dla budynków i budowli, które używamy w pogorszonych warunkach;
- 1,4 dla budynków i budowli używanych w złych warunkach.
Amortyzacja metodą degresywną
Dla maszyn i urządzeń zaliczanych do grup 3 – 6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych oraz środków transportu z wyłączeniem samochodów osobowych możemy stosować degresywną metodę amortyzacji. Dla tego rodzaju przyjmujemy malejącą stawkę amortyzacji. Pierwszy odpis zaczniemy od możliwie najwyższej i w każdym roku będzie ona maleć. Odpisy amortyzacyjne odejmuje się od kwoty netto używanego środka.
Limit jednorazowej amortyzacji środka trwałego 2024 r.
Jednym ze sposobów amortyzacji jest metoda jednorazowa. Możemy z niej skorzystać w dwóch przypadkach.
- W ramach ulgi de minimis. Głównie dla środków trwałych z grup 3-6 oraz 8. Stosują ją głównie nowi przedsiębiorcy, którzy rozpoczęli działalność w danym roku podatkowym i małe firmy. W tym przypadku jednorazowy odpis amortyzacyjny w roku nie może przekroczyć 50 tys. euro. Limit ten w 2023 r. wynosi 241 tys. złotych, a w 2024 r. 230 tys. złotych.
- Metodę jednorazową wykorzystamy także dla niskocennych środków trwałych, których wartość nie przekracza 10 tys. zł. Zasady określa art. 22f ust. 3 ustawy o PIT.
Jednorazowy odpis amortyzacyjny w Książce Przychodów i Rozchodów ujmujemy w kolumnie 13 księgi w miesiącu, w którym przyjęliśmy rzecz do użytkowania, lub w kolejnym miesiącu.
Umorzenie środków trwałych
Umorzenie środka trwałego określa, o ile spadła jego wartość ustalona na początku, czyli po prostu stopień zużycia. Koszt, który powstał w wyniku amortyzacji, obniża podatek dochodowy i wtedy jednocześnie mamy do czynienia z podatkowym zużyciem środka trwałego. Po zakończeniu amortyzacji możemy dalej korzystać z danej rzeczy, ale nie możemy ujmować jej wartości w kosztach firmy.