Praca zdalna to obecnie popularna forma wykonywania pracy, która szczególnie rozwinęła się w okresie pandemii. Chociaż dla wielu miała być tymczasowym rozwiązaniem, niektóre firmy wprowadziły ją na stałe. Aktualnie praca zdalna została formalnie uregulowana. O czym zatem powinni wiedzieć pracodawcy i pracownicy wykonujący pracę zdalną?
Praca zdalna – nowelizacja
6 lutego 2023 roku w Dzienniku Ustaw opublikowano ustawę z 1 grudnia 2022 roku o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dotyczy pracy zdalnej, a także hybrydowej. Nowe przepisy zostały uchwalone i przeszły ścieżkę legislacyjną. Obowiązywać będą od 7 kwietnia 2023 roku. Od 21 lutego 2023 roku natomiast zaczną już obowiązywać przepisy nowelizacji, dotyczące kontroli trzeźwości pracowników.
Zgoda na pracę zdalną
Zgodę na pracę zdalną wydaje pracodawca. Wniosek o pracę zdalną można złożyć przy zawieraniu umowy o pracę bądź w trakcie jej trwania. Pracodawca ma dużą swobodę w tym zakresie, jednak niektóre grupy pracowników są objęte szczególnym przywilejem. Do takich grup należą:
- kobiety w ciąży,
- osoby zajmujące się opieką osób niepełnosprawnych z rodziny lub z gospodarstwa,
- osoby posiadające orzeczenie o niepełnosprawności,
- oraz osoby wychowujące dzieci do czwartego roku życia.
W przypadku, kiedy wykonywanie pracy zdalnej nie jest możliwe ze względu na rodzaj lub organizację pracy, pracodawca może odmówić pracownikowi wykonywania pracy w tej formie. To dotyczy również wyżej wymienionych grup. Jednak w tym przypadku pracodawca musi przedstawić konkretny powód odmowy.
Obowiązek pracy zdalnej – w jakich przypadkach?
W nowelizacji można również znaleźć przepisy odnośnie ,,polecenia’’ pracy zdalnej, wydanego przez pracodawcę. Polecenie ma miejsce w przypadku, kiedy obowiązuje stan nadzwyczajny, stan zagrożenia epidemicznego bądź epidemii. Również obowiązuje w okresie, w którym z powodu działania siły wyższej pracodawca nie jest czasowo w stanie zapewnić bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Należy również pamiętać, że pracodawca może cofnąć takie polecenie z minimum dwudniowym wyprzedzeniem.
Praca zdalna – kontrole
Pracownicy wykonujący pracę w formie zdalnej muszą liczyć się z możliwością kontroli ze strony pracodawcy. Zakres kontroli jest jednak ograniczony. Według Art. 6728. § 1. ,,Pracodawca ma prawo przeprowadzać kontrolę wykonywania pracy zdalnej przez pracownika, kontrolę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy lub kontrolę przestrzegania wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji, w tym procedur ochrony danych osobowych…’’. Taka kontrola natomiast powinna zostać przeprowadzona w godzinach pracy i w porozumieniu z pracownikiem. Ponadto kontrola nie może w żaden sposób naruszać prywatności pracownika oraz innych osób, a także utrudniać korzystania z pomieszczeń domowych, przeznaczonych do określonych celów.
Jeżeli pracodawca podczas przeprowadzonej kontroli zauważy uchybienia, pracownik zobowiązany jest do jak najszybszego ich usunięcia. W innym przypadku może cofnąć pozwolenie na pracę zdalną.
Wypadek podczas pracy zdalnej
Pracownik przed dopuszczeniem do wykonywania pracy w formie zdalnej potwierdza, że zapoznał się z przepisami BHP i oceną ryzyka zawodowego. W formie elektronicznej bądź papierowej składa również oświadczenie, że na swoim stanowisku pracy, które potwierdził z pracodawcą, ma odpowiednio bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
W sytuacji, kiedy podczas wykonywania pracy zdalnej dojdzie do wypadku, zespół powypadkowy dokonuje oględzin danego miejsca. Termin musi być również uzgodniony z pracownikiem lub domownikiem w przypadku, kiedy pracownik ze względu na stan zdrowia nie będzie w stanie umówić samodzielnie terminu.
Zespół powypadkowy może też zrezygnować z oględzin danego miejsca, kiedy uzna, że okoliczności i przyczyny wypadku nie budzą żadnych wątpliwości.
Praca zdalna okazjonalna
W nowych przepisach można natknąć się również na określenie pracy zdalnej okazjonalnej. Są to pojedyncze dni pracy w formie zdalnej, na żądanie pracownika. Jeśli pracownik chce skorzystać z tego przywileju, musi złożyć wniosek do swojego pracodawcy. Praca zdalna okazjonalna nie może jednak przekraczać 24 dni w roku kalendarzowym.