Na początku czerwca prezydent podpisał ustawę z 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja wprowadza tzw. wakacje składkowe dla mikroprzedsiębiorców. Przepisy wejdą w życie od 1 listopada 2024 roku. Kogo dotyczą? Na czym polegają wakacje składkowe? Jakie obowiązki ma przedsiębiorca?

Wakacje składkowe dla kogo?

Wakacje składkowe to najprościej mówiąc, zwolnienie z opłacania składek ZUS przez jeden miesiąc. Prawo do skorzystania z takiej ulgi przysługuje wyłącznie mikroprzedsiębiorcom. Są to firmy zatrudniające do 10 osób, których przychody w ciągu roku nie przekraczają 2 mln euro.

Są jednak wyjątki. Wakacje składkowe są dla mikrofirm osiągających roczne przychody nieprzekraczające 2 mln euro w ciągu ostatnich dwóch lat. Jeśli więc przychody firmy w ciągu ostatniego roku 2023 nie przekroczyły 2 mln euro, ale już w poprzednim roku 2022 przewyższyły ten limit, to przedsiębiorca nie będzie mógł zastosować tej ulgi. Do korzystania z wakacji składkowych nie są także uprawnione osoby prowadzące własną działalność gospodarczą i świadczące usługi na rzecz swojego byłego pracodawcy.

Wakacje składkowe będą formą pomocy publicznej realizowaną w ramach de minimis. Zastosowanie będą miały zasady i procedury określone w odpowiednich aktach prawnych, zwłaszcza w ustawie z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej. W związku z tym osoby, które wyczerpały limit pomocy de minimis, nie będą mogły skorzystać z wakacji składkowych.

Wakacje składkowe co to?

Wakacje składkowe oznaczają, że mikroprzedsiębiorca będzie mógł wybrać jeden miesiąc w roku kalendarzowym, w którym nie będzie musiał płacić składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Wybrany miesiąc musimy wskazać we wniosku. W tym miesiącu przedsiębiorca będzie również zwolniony z opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe, pod warunkiem że dobrowolnie podlegał ubezpieczeniu w miesiącu składania wniosku oraz w miesiącu poprzedzającym. Zasady te określają nowe przepisy art. 17a i art. 17b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Składki, które mikroprzedsiębiorca będzie musiał zapłacić za miesiąc objęty zwolnieniem, będą pokrywane w następujący sposób:

• na ubezpieczenia społeczne zostaną będą w pełni refundowane z budżetu państwa za pośrednictwem ZUSu;
• składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy będą w całości sfinansowane z budżetu państwa.

W nowelizacji znajduje się nowy art. 18d, z którego wynika, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za ten zwolniony z opłacania składek miesiąc stanowi najniższa podstawa wymiaru składek obowiązująca danego ubezpieczonego.

Wniosek do ZUS-u

Wakacje składkowe nie wiążą się z koniecznością zawieszenia działalności – przedsiębiorca może nadal generować przychody i wystawiać faktury. W miesiącu poprzedzającym wybrany przez siebie miesiąc objęty zwolnieniem, mikroprzedsiębiorca musi złożyć odpowiedni wniosek do ZUS-u. Należy zrobić to drogą elektroniczną przez PUE ZUS. W systemie podajemy wymagane dane, oraz składamy odpowiednie oświadczenia. Informację o rozpatrzeniu wniosku oraz wszelkie inne zawiadomienia, postanowienia i informacje także znajdziemy w systemie. W przypadku braków formalnych dostaniemy wezwanie do usunięcia ich w terminie 7 dni. 

ZUS ma 40 dni na rozpatrzenie tego kompletnego wniosku. Decyzja dotycząca wniosku będzie wiążąca dla wnioskodawcy. Oznacza to, że ubezpieczony będzie zwolniony ze składek w wybranym przez siebie miesiącu kalendarzowym. Nie będzie mógł się wycofać ani zmienić tego miesiąca.

Obowiązki przedsiębiorcy korzystającego z wakacji składkowych

Art. 47 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada na osoby korzystające z wakacji składkowych obowiązek przekazania za miesiąc objęty zwolnieniem:

• deklaracji rozliczeniowej;
• imiennego raportu miesięcznego z informacją o należnej składce na ubezpieczenie zdrowotne za siebie;
• imiennych raportów za innych ubezpieczonych, jeśli są oni zgłoszeni do ubezpieczeń,
• imiennego raportu miesięcznego zawierającego informacje o składkach na ubezpieczenia społeczne za siebie, które podlegają zwolnieniu.

Przepisy wchodzą w życie 1 listopada 2024 roku. Od tej pory można będzie składać wnioski o wakacje składkowe. Realnie najwcześniej przedsiębiorca skorzysta z nich za grudzień.