Umowa barterowa – co warto wiedzieć

umowa barterowa biznes

Umowa barterowa to specyficzna forma zapłaty za towar lub usługę. Zamiast pieniędzmi, płaci się w jej przypadku innym towarem lub usługą. Staje się ona coraz popularniejsza w praktyce biznesowej, ponieważ gdy przedsiębiorca oczekuje czegoś od innego przedsiębiorcy, może w zamian zaoferować mu swoją ofertę, bez ponoszenia większych kosztów. Umowa barterowa zakłada bezpośrednią wymianę towarów i usług. Jak to dokładnie wygląda i jak się rozlicza? Dowiedz się z dalszej części artykułu. 

Czym jest umowa barterowa? 

W umowie barterowej zakłada się bezpośrednią wymianę towarów i usług. Jej założeniem jest odpłatność oraz ekwiwalentność. Co to oznacza? Że obydwie strony muszą ustalić, aby wartość ich oferty była określona bilansem transakcji równym zero. Dlatego umowa barterowa nazywana jest umową wzajemną. Jest ona również dobrym sposobem na pozbycie się zbędnego towaru z magazynu lub chęci promocji danego produktu przez innego przedsiębiorcę. Może być również rozwiązaniem przeprowadzenia transakcji, jeżeli przedsiębiorca nie jest w stanie pozyskać danej usługi lub towaru gotówkowo.  

Umowa barterowa regulowana jest przez Kodeks Cywilny. Ciekawym zapisem w niej jest fakt, że każda ze stron jest zarówno kupującym, jak i sprzedającym. Przyjęło się, że ogromne znaczenie przy tego rodzaju operacjach biznesowych ma swoboda zawierania umów. Oznacza to, że w barterze strony mogą samodzielnie określić wszelkie zasady jakimi się kierują. Zasady porozumienia muszą oczywiście być zgodne z ogólnie przyjętymi normami prawa. 

Umowa barterowa – co powinna zawierać? 

Jak wcześniej wspomnieliśmy, polskie przepisy nie narzucają konkretnych reguł oraz wymagań przy zawieraniu umowy barterowej. Strony mają swobodę przy tworzeniu treści umowy. Co więcej, nie ma nawet wymagań, aby umowa była zawarta na piśmie. Jest to jednak zalecane w przypadku bezpieczeństwa oraz dowodów. Nawet jeśli przedmiot umowy barterowej nie ma wielkiej wartości, a porozumienie jest jedynie formalnością. Jest to szczególnie przydatne jeśli chodzi o podatki. To, co zapisane zawsze trudniej podważyć. 

Jeżeli już tworzymy umowę barterową, to powinna zawierać przede wszystkim miejsce i datę jej zawarcia, pełne dane podmiotów oraz dokładny opis przedmiotu lub usługi. Chodzi przede wszystkim o ilość, wartość i specyfikę świadczonych dóbr. Warto również umieścić umowny termin oraz sposób przedstawienia barteru. Każda ze stron zawierających umowę ma możliwość dopisać do niej dodatkowe postanowienia, które zabezpieczą interesy. Powinny również znaleźć się w niej konsekwencje z tytułu niewywiązania się z umowy. 

Rozliczenie barterowe 

Pomimo transakcji bezgotówkowej, pojawiają się pewne skutki na gruncie prawa podatkowego. Zobowiązanie powinno zostać ujęte w księdze przychodów i rozchodów obydwu przedsiębiorstw. Najpopularniejszym rozwiązaniem jest wystawienie faktury sprzedażowej biorąc pod uwagę cenę podaną przez kontrahenta. Uwzględniając przychód w KPiR, należy pamiętać o należnym podatku VAT. Po stronach obu podmiotów pojawiają się zarówno koszty jak i przychody, które się redukują wzajemnie. 

Transakcja ta podlega nie tylko podatkowi dochodowemu, ale także VAT. W przypadku podatku dochodowego, podatnik otrzymuje właściwą zapłatę przy pomocy innego dobra. W słowniku podatkowym, określa się to jako “przychód w naturze”. Przypadek ten pokazuje, że podatki dotyczą również transakcji, w których nie wykorzystuje się bezpośrednio pieniędzy. Konieczność zapłaty podatku VAT w umowie barterowej dotyczy zarówno przedsiębiorców, którzy są czynnymi podatnikami VAT, jak i firm z niego zwolnionych. 

Jak więc określić wartość podatku VAT dla danego dobra? Tradycyjnie, według przepisów ustawy o podatku od towarów i usług? W praktyce więc może się okazać, że jeden z przedsiębiorców będzie musiał zapłacić większy podatek niż drugi. Co więcej, przedsiębiorca, który oprowadza podatek VAT będzie mógł go odliczyć, jednak ten, który jest z niego zwolniony i tak będzie musiał zapłacić podatek od nabytego w barterze dobra.

Podsumowanie 

Główną zaletą umowy barterowej są przede wszystkim niskie koszty nabycia towaru lub usługi. Jednak nawet taka forma przekazania i pozyskania towaru nie gwarantuje neutralności podatkowej. Każdy przedsiębiorca musi podejść do umowy indywidualnie, czy jest opłacalna dla jego biznesu i czy oferowane w zamian dobro jest odpowiednim wynagrodzeniem. W niektórych branżach jest ona już standardem (np. media i influencer marketing), jednak w innych występuje naprawdę rzadko.