Wynagrodzenie za pracę składa się nie tylko z pensji zasadniczej, ale często także z innych dodatków. Zdarza się, że nie jesteśmy świadomi z czego złożona jest nasza wypłata. Na przykład premia i nagroda to dla nas to samo. Są to jednak różne czynniki wpływające na całość pensji. W tym artykule dowiesz się czym są składniki wynagrodzenia.
Czym jest wynagrodzenie zasadnicze?
Wynagrodzeniem nazywamy ogół świadczeń i wydatków pieniężnych wypłacanych każdemu pracownikowi. Podstawowym jego składnikiem jest wynagrodzenie zasadnicze. Określamy je na podstawie stawki miesięcznej, godzinowej, akordowej lub prowizyjnej. Wynagrodzenie zasadnicze może być w niektórych przypadkach jedynym składnikiem pensji. Ma charakter stały i wynika z tytułu zatrudnienia. Wynagrodzenie zasadnicze ustalamy z uwzględnieniem płacy minimalnej obowiązującej w danym roku.
Zmienne składniki wynagrodzenia
Na wynagrodzenie składają się także inne elementy oraz dodatki. Niektóre czynniki określa Kodeks pracy, a inne sam pracodawca. Dzielą się na obowiązkowe elementy, np. dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych oraz inne dodatki, np. dodatek funkcyjny.
Obowiązkowym składnikiem wynagrodzenia jest:
- wynagrodzenie za dyżur, który pracownik pełni poza normalnymi godzinami swojej pracy,
- dodatek za pracę w niedzielę i święta oraz w godzinach nadliczbowych,
- wynagrodzenie za czas, w którym pracownik nie wykonuje pracy,
- dodatek za pracę w nocy.
Za każdą godzinę pracy w nocy (8 godzin między 21:00 a 07:00) pracownikowi należy się 20% stawki godzinowej, która wynika z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dodatek przysługuje także za “nadgodziny”. Jeśli odbywają się one w nocy, w święta lub niedziele, bądź podczas przydzielonych wcześniej dni wolnych (w zamian za pracę w niedzielę lub w święto), to pracownik musi otrzymać dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia. Zgodnie z art. 80 Kodeksu pracy pracownik ma prawo do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy w określonych sytuacjach. Dotyczy to:
- badań profilaktycznych,
- przestoju,
- zwolnienia na czas poszukiwania pracy,
- zagrożenia,
- zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy.
Za dyżur pełniony poza godzinami pracy w wyznaczonym miejscu pracownikowi także należy się rekompensata.
Dodatkowe składniki wynagrodzenia
Częścią wynagrodzenia mogą być również elementy nieobowiązkowe, które często mają charakter motywacyjny. Należy ściśle określić warunki z ich korzystania. Mówimy tutaj o:
- premii regulaminowej,
- nagrodzie,
- dodatku funkcyjnym,
- posiadaniu ponadwymiarowych kwalifikacji,
- pracy w szkodliwych warunkach,
- dodatku za staż pracy.
Premia i nagroda nie są tożsame. Podstawową różnicą jest charakter premii. Nagroda nie powinna zależeć od spełnienia kryteriów i podlega wyłącznie woli pracodawcy. Charakter premii jest natomiast roszczeniowy. Warunki jej nabycia oraz wysokość określamy zwykle w regulaminie pracy. Jeżeli pracownik wywiąże się z zasad, które nadadzą mu prawo do jej nabycia, to pracodawca ma obowiązek tą premię wypłacić. Nagroda ma charakter uznaniowy. Oba te elementy nie mogą występować jako samodzielne i jedyne składniki wynagrodzenia.
Składki i podatek od wynagrodzenia
Od wszystkich składników wynagrodzenia (wraz z premią i dodatkiem) pracodawca musi potrącić składki ZUS. Aby ustalić płacę netto, odliczamy również podatek dochodowy. Z obowiązku oskładkowania zwolnione są m.in. diety, nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne i rentowe, czy rekompensaty z tytułu rozwiązania stosunku pracy.
Składki pracodawcy:
- emerytalne – 9,76%
- rentowe – 6,50%
- wypadkowe (powyżej zgłoszonych 9 pracowników) – 1,67%
Składki pracownika:
- emerytalne – 9,76%
- rentowe – 1,50%
- chorobowe – 2,45%
- zdrowotne – 9,00%
Czym są składniki wynagrodzenia?
Jak widać wynagrodzenie pracownika składać się może z wielu elementów. Jedne są obowiązkowe, a inne nie, jednak zawsze muszą być oskładkowane i opodatkowane. Warto orientować się z jakich składników złożona jest nasza pensja. Dzięki temu oszczędzimy księgowym i kadrowym wielu zbędnych pytań.