Darowizna to inaczej nieodpłatne przekazanie danego składnika majątku. Istnieje w przypadku przekazania np. towarów, usług lub pieniędzy na rzecz innej osoby, stowarzyszenia ale również innego przedsiębiorstwa. W najprostszym rozumieniu jest to darowanie czegoś komuś za darmo. Wedle prawa darowiznę powinno się wydać w postaci pieniężnej, rzeczowej, praw majątkowych, ruchomości, nieruchomości, zwolnienia z długu oraz świadczenia bezpłatnej usługi na rzecz darowanego. Podczas tych czynności uszczuplających majątek darczyńcy, rodzi się obowiązek zapłacenia podatku.
Rodzinne grupy podatkowe
W przypadku podatku od spadku i darowizny wyróżnia się 3 grupy podatkowe. Podziału dokonano ze względu na zależności osobistych stosunków pomiędzy darczyńcą a nabywcą. Im bliższe pokrewieństwo, tym mniejsza liczba i mniejsze obciążenie podatkowe.
- Do pierwszej grupy zalicza się: obecnego małżonka, zstępnych (np. syn, córka, wnuk), wstępnych (np. matka, ojciec, dziadek), rodzeństwo, pasierba, ojczyma i macochę, teściów, zięcia.
- Do grupy drugiej natomiast: zstępne rodzeństwo (np. siostrzeniec, bratanek), rodzeństwo rodziców, zstępnych małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.
- Grupę trzecią tworzą inni nabywcy (np. znajomi).
Według przepisów, zwolnionym od podatku jest się w przypadku przyjęcia darowizny od jednej osoby, ale wyłącznie gdy wartość tego nabycia nie przekroczyła w ciągu 5 lat ustalonej kwoty. Kwota ta w przypadku grupy pierwszej wynosi 9637 zł, w przypadku grupy drugiej 7276 zł oraz 4902 zł dla nabywców znajdujących się w trzeciej grupie.
Jak udokumentować darowiznę?
Darowizna musi zostać prawidłowo udokumentowana, aby mogła odliczyć ją od dochodu do opodatkowania. Potrzebny do tego jest dowód wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego. Jeśli darowizna nie jest pieniężna, tworzy się odpowiedni dokument uświadczący o wartości darowizny oraz oświadczeniu o jej przyjęciu i obdarowaniu.
Podczas szacowania wartości darowizny, zakłada się, że wartość powinna być wyrażona w cenie określonej w umowie, ale nie większa od wartości rynkowej. Ta sama zasada dotyczy również usług. Jeśli przedmioty darowizny są opodakowane, za kwotę darowizny uznaje się wartość towaru wraz z podatkiem od towarów i usług.
Darowizna w VAT
Jeśli darowizna dotyczy towaru, z którego odliczony został podatek VAT. Podatek naliczony podczas zakupu lub przy prawie późniejszego odliczenia, to podczas przekazywania darowizny należy naliczyć podatek VAT należny. Podatek należny to dokument wewnętrzny wystawiony przez darczyńcę na dane obdarowanego. Dzięki takiemu dokumentowi istnieje możliwość zaksięgowania podatku należnego. W takim przypadku podatek wychodzi na zero. Podatek należy zwrócić w przypadku, jeśli się go wcześniej już naliczyło.
Kogo dotyczy ulga podatkowa?
Mimo, że darowizny nie można zaliczyć w koszty, można jednak skorzystać. W przypadku darowizny kierowanej w cele publiczne i społeczne można odliczyć ją od podatku dochodowego. Można to zrobić w rocznym rozliczeniu, ale w kwocie nie większej niż 6% uzyskanego dochodu. Istnieją jednak pewne wymagania, kiedy można z takiej ulgi skorzystać. Taka darowizna powinna być przekazana m.in na rzecz:
- organizacji pożytku publicznego (np. działalność prospołeczna, edukacja i wychowanie, działalność charytatywna),
- kultu religijnego (rozróżniamy na datek na kościół i na cele charytatywno- opiekuńcze),
- kształcenia zawodowego,
- krwiodawstwa.
Tego typu darowizny promuje się przez ulgę podatkową, z której korzysta się w deklaracji rocznej. Dokonuje się odliczenia od dochodu darczyńcy, który dokonał darowizny na rzecz organizacji realizującej cele pożytku publicznego.