Aktywa i pasywa – co warto o nich wiedzieć?

W momencie, gdy decydujesz się na prowadzenie pełnej księgowości, jesteś zobowiązany przygotować całe zestawienie aktywów i pasywów na dzień bilansowy. Bilans jest najważniejszym sprawozdaniem w działalności przedsiębiorstwa, ale czy każdy zdaje sobie sprawę z tego, czym są aktywa i pasywa?

Co to są aktywa?

Aktywa kontrolowane są przez zasoby majątkowe przedsiębiorstwa, które mają określoną wiarygodną wartość. Tworzą się w wyniku przeszłych już zdarzeń. Mają one na celu spowodować w przyszłości, wpływ do firmy różnych określonych korzyści ekonomicznych. Poniżej kilka przykładów możliwych aktywów:

  1. Wszystkie urządzenia wykorzystywane w biurze, które przydadzą się, aby rozpocząć działalność gospodarczą.
  2. Wszystkie pieniądze, które zostały wniesione na działalność firmy.
  3. Licencje na oprogramowanie potrzebne do budowy serwisu internetowego.
  4. Wierzytelności za sprzedane usługi lub towary.

Jak można podzielić aktywa?

Trwałe, które można podzielić na:

  • wartości niematerialne i prawne;
  • inwestycje długoterminowe;
  • rzeczowe aktywa trwałe;
  • należności długoterminowe;
  • długoterminowe rozliczenia międzyokresowe.

Aktywa trwałe to składniki, które są przydzielone na potrzeby jednostek. Są one całościowe i nadają się do użytku. Jednostka ma zagwarantowaną korzyść przez ponad rok.

Obrotowe, które można podzielić na:

  • rozliczania międzyokresowe o krótkim terminie;
  • zapasy;
  • inwestycje krótkoterminowe;
  • należności krótkoterminowe.

Aktywa obrotowe to zbiór składników majątku, zostaną sprzedane lub całkowicie  wyczerpane. Mogą być też wykorzystane w inny sposób – w przeciągu roku od dnia, w którym przygotowuje się sprawozdanie finansowe, czyli bilans. 

W niektórych przypadkach zdarza się, że przedsiębiorstwo koniecznie musi wpłacić wcześniej określoną sumę pieniędzy, na poczet danej usługi. Powyższa zostanie zwieńczona w przyszłości. Do momentu, aż usługa nie zostanie wykonana, przedpłata jest zaliczana do aktywów. Po otrzymaniu faktury jest przenoszona z aktywów do kosztów.

Co to są pasywa?

To nic innego jak źródła pochodzenia dobra gospodarczego. Pasywa w łatwy i czytelny sposób wykazują, jak zostały sfinalizowane aktywa. Poniżej kilka przykładów pasywów:

  1. Akcje oraz udziały.
  2. Kapitał zakładowy.
  3. Kredyty zaciągnięte przez firmę.
  4. Wszystkie zobowiązania firmy.

Jak można podzielić pasywa?

Kapitał własny, na który składa się:

  • kapitał zapasowy;
  • udziały własne;
  • kapitał z aktualizacji wyceny;
  • zysk lub strata z ubiegłych lat;
  • pozostałe kapitały rezerwowe;
  • zysk lub strata netto.

Kapitał własny wyróżnia się w jego strukturach pod kątem tego, czy można wykorzystać powyższe pozycje lub pod względem pochodzenia.

Kapitał obcy, na który składa się:

  • zobowiązanie wobec dostawców;
  • kredyty bankowe;
  • pieniądze pozyskane z pożyczek;
  • zobowiązania wobec swoich pracowników;
  • środki pozyskane z budżetu państwa;
  • należności wynikające z papierów wartościowych.

Cechą kapitału obcego jest to, że gdy jest w rękach firmy na jakiś określony termin, po minięciu tego terminu musi być oddany. Inaczej jest, gdy jest to obcy kapitał, który był poddany oprocentowaniu. W tym momencie gdy korzysta się z niego ponosi się koszty, czyli spłaca się odsetki.

Jak sporządza się bilans?

Bilans musi być zrobiony przez każdego kto prowadzi pełną księgowość. Tworzy się go na zakończenie roku obrotowego. Chociaż to jak firma radzi sobie finansowo, można sprawdzić w każdym czasie. Dobrze jest przygotować bilans porównując koniec z początkiem miesiąca, dzięki temu można ocenić czy firma jest w stanie osłabienia majątkowego czy raczej poprawy.

Ważne elementy bilansu:
  1. Suma bilansu aktywów i pasywów.
  2. Nazwa i adres jednostki, dla której sporządzamy bilans.
  3. Dzień, w którym sporządzono bilans musi być sprawdzony. 
  4. Wyróżnione pozycje i grupy aktywów razem z ich wartościami całkowitymi.
  5. Wyróżnione pozycje i grupy pasywów razem z ich wartościami całkowitymi.
  6. Podpis osoby, która stworzyła bilans, oraz podpis kierownika. 
  7. Data i miejsce sporządzenia bilansu.

Jest to bardzo istotny element w celu sprawdzenia czy przedsiębiorstwo dobrze prosperuje. Warto go wykonywać w swojej firmie, aby kontrolować jej działania. Niestety bardzo mało przedsiębiorstw zdaje sobie sprawę z przydatności bilansu i rzadko do niego sięga.